Τα
ναρκωτικά είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο. Δεν έχει σημασία αυτή καθαυτή η
ουσία στην οποία είναι εθισμένος κάποιος. Σημασία έχει η λανθασμένη
(και θα έλεγα σχεδόν έμφυτη) ανθρώπινη τάση να στηρίζεται σε πράγματα
έξω από τον εαυτό του για να «βρίσκει την ευτυχία», να «χαλαρώνει», να
«διασκεδάζει».
Με
λίγα λόγια τα πάντα, μα τα πάντα, μπορούν να παίξουν τον ρόλο του
ναρκωτικού. Παρατηρήστε έναν παχύσαρκο που προσπαθεί να μην τρώει πολύ
και θα δείτε την ομοιότητα με έναν που πίνει και που προσπαθεί να το
κόψει. Ή με οποιονδήποτε άλλον που έχει μία καταστροφική συνήθεια.
Τα
τελευταία χρόνια στους ιατρικούς κύκλους κερδίζει έδαφος η παρακάτω
άποψη: «Εθισμός ή εξάρτηση είναι ένα είδος ασθένειας που μπορεί να
εξηγήσει ένα πλήθος άλλων ψυχολογικών ασθενειών»
Ο
Δρ Χάρβεϊ Μίλκμαν ψυχολόγος στο Μητροπολιτικό Πολιτειακό Κολέγιο του
Ντένβερ, λέει ότι «οι εθισμοί χαρακτηρίζονται από παρορμήσεις, απώλεια
αυτοελέγχου και περιφρόνηση των καταστρεπτικών συνεπειών».
Στην
παραπάνω περιγραφή μπορεί να περιλαμβάνονται προβλήματα συμπεριφοράς
καθώς και προβλήματα τοξικομανίας. Ως εκ τούτου δικαίως κατατάσσει την
χαρτοπαιξία, τα επικίνδυνα αθλήματα (π.χ. ελεύθερες πτώσεις από
αεροπλάνα),την έντονη σεξουαλική δραστηριότητα, το να βλέπει κανείς
τηλεόραση ή την υπερβολική κατανάλωση τροφής, στην ίδια κατηγορία με το
τσιγάρο, το οινόπνευμα, τα ηρεμιστικά, τα ναρκωτικά κ.λ.π.
Μπορούμε επίσης να πούμε ότι εθιστικές είναι εκτός των άλλων και οι ιδέες μας.
Θυμηθείτε ότι οι αγριότεροι πόλεμοι γίνονται για θρησκευτικούς λόγους.
Τότε οι άνθρωποι «αφιονισμένοι» από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις
και από τους πύρινους λόγους των θρησκευτικών ηγετών τους ρίχνονται σε
μία παράλογη σφαγή, πεπεισμένοι ότι αν σκοτωθούν θα πάνε στον παράδεισο.
Το
ζητούμενο είναι τώρα να δούμε πώς προσδιορίζεται ο εθισμός. Η διάγνωση
της εξαρτήσεως βασίζεται σήμερα σε έναν κατάλογο οκτώ συμπτωμάτων, από
τα οποία ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει τουλάχιστον τρία για να πούμε
ότι είναι εθισμένος:
1.Η ουσία λαμβάνεται σε μεγαλύτερες δόσεις ή για περισσότερο χρόνο από όσο θα έπρεπε ή είχε σκοπό να την λάβει ο άνθρωπος.
2.Υπάρχει έντονη επιθυμία ή ανεπιτυχείς προσπάθειες να σταματήσει τη λήψη της.
3.Προσπαθεί κανείς απεγνωσμένα να την προμηθευθεί ή χρειάζεται πολλές ώρες για να απαλλαγεί από την δράση της.
4.Η χρήση της ουσίας διαταράσσει σοβαρές κοινωνικές υποχρεώσεις ή την εργασία του λήπτη.
5.Δεν διακόπτεται η λήψη της ουσίας, ακόμα και όταν ο λήπτης έχει συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις.
6.Υπάρχει
ανθεκτικότητα: ο πάσχων χρειάζεται μεγαλύτερες ποσότητες για να έχει το
ίδιο αποτέλεσμα ή οι συνήθεις ποσότητες επιδρούν πολύ λίγο στον
οργανισμό του.
7.Υπάρχουν συμπτώματα στερήσεως.
8.Η ουσία λαμβάνεται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων στερήσεως.
Είναι επομένως δυνατόν η μουσική, το φαγητό, η θρησκεία, το κόμμα, η αθλητική ομάδα αλλά κυρίως οι σκέψεις μας να προκαλούν εθισμό. Μπορεί δηλαδή να υπάρχει εθισμός και χωρίς ουσίες. Ας αναλύσουμε λίγο παραπάνω το σημείο αυτό. Είναι το σημείο στο οποίο πρέπει να δώσουμε την μεγαλύτερη προσοχή.
«ΕΞΙΣ
ΔΕΥΤΕΡΑ ΦΥΣΙΣ» έλεγαν οι πρόγονοί μας. Και είναι τόσο αληθινό αυτό.
Παρατηρήστε προσεκτικά την διαδικασία της εξάρτησης από κάτι, είτε αυτό
είναι μία ουσία, είτε τρόφιμο, ποτό, ιδέα ή συνήθεια. Οτιδήποτε
,ξεκινάει από μια φορά και δεν έχει σημασία, ούτε υπάρχει λόγος να
επαναληφθεί. Επειδή όμως κάποτε, η πράξη θα επαναληφθεί, από ανία,
ανάγκη, μίμηση ή από την ευχαρίστηση που προκαλεί, στο τέλος φτάνει
κανείς στο σημείο χωρίς επιστροφή:
-Ο ναρκομανής δεν μπορεί να μην πάρει την ουσία του.
-Ο αλκοολικός το ποτό του.
-Ο λαίμαργος το γλυκό του.
-Ο παίκτης να μην παίζει χαρτιά.
-Ο τσιγκούνης να μην μαζεύει.
-Ο σπάταλος να μην ξοδεύει.
-Ο θυμώδης να μην θυμώνει.
-Ο κλεπτομανής να μην κλέβει.
-Ο εργασιομανής να μην δουλεύει.
Βλέπουμε
ότι όλοι χρειάζονται την «ουσία τους». Μόνο που για τους περισσότερους η
«ουσία» τους είναι άϋλη, είναι ιδέα. Εξαρτάται άμεσα από το ιδιαίτερο
ψυχολογικό τους χαρακτηριστικό. Το ελάττωμα που αναπτύσσεται στον καθένα
, και που έχει σχέση με τις συνήθειές του, είναι εκείνο που τελικά
προσδιορίζει το «άϋλο» ναρκωτικό στο οποίο είναι εθισμένος.
Ο
ηρωινομανής, ο εργασιομανής, ο χρηματομανής κ.λ.π. είναι διαφορετικοί
ως προς την εξωτερική κοινωνική ταμπέλα. Είναι όμως ολόιδιοι ως προς τις
εσωτερικές επιπτώσεις:
-Ο ηρωινομανής ζει άθλια, παρανομεί, και στο τέλος πεθαίνει λόγω του πάθους του.
-Ο
εργασιομανής (φαινόμενο των αναπτυγμένων χωρών) απαρνείται τα πάντα για
την δουλειά, φτάνοντας ακόμη και να πεθάνει γι’ αυτήν.
-Ο χρηματομανής ζει χωρίς ηλεκτρικό και θέρμανση, χωρίς φαγητό και θυσιάζει την ύπαρξή του στο βωμό του χρήματος.
Και
όσο δύσκολο είναι για τον τοξικομανή να αποτοξινωθεί, το ίδιο δύσκολο
είναι και για τους άλλους να απαλλαγούν από το πάθος τους.
Έχοντας
δημιουργήσει όλοι πολλά ελαττώματα μέσα στον ψυχισμό μας, μπορούμε να
θεωρήσουμε τον εαυτό μας έναν «εν δυνάμει τοξικομανή των ιδεών μας».
Σκεφτείτε
όλοι πόσο καλός, τίμιος, δίκαιος, σοφός κ.λ.π. αισθάνεται ο καθένας
μας. Προσέξτε επίσης ότι κατά διαστήματα αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε,
απαιτεί μια καινούρια «δόση» επιβεβαίωσης κι’ αυτό επιτυγχάνεται με το
να ρίχνουμε τα βάρη στους άλλους. Π.χ. κανείς δεν θα πει «Δεν είμαι
καλός, είμαι κακός αφού θύμωσα με τον τάδε», αλλά θα πει «φταίει ο τάδε
που θύμωσα, γιατί με πείραξε».
Σήμερα
στον αιώνα της αφθονίας, είναι περισσότερο από αναγκαίο για όλους μας,
να σκύψουμε και να ερευνήσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο.
«ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ» πρόσταξε ο Απόλλωνας.
«ΕΝΔΟΝ ΣΚΑΠΤΕ» πρόσταξε ο Μάρκος Αυρήλιος.
«ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ» πρόσταξε ο Χριστός.
Τρεις
εξωτερικά διαφορετικές αλλά εσωτερικά όμοιες επιταγές, στις οποίες
πρέπει να υπακούσει κάποιος , εάν θέλει βέβαια να αποκτήσει την
ελευθερία του, όχι από τους εξωτερικούς αλλά από τους προσωπικούς και
ιδιαίτερους ψυχολογικούς δυνάστες του και έτσι να «αποτοξινωθεί» από τα
πάθη του.
