Το δήθεν ρητό του Ισοκράτη

Μόλις είχα μια μικρή διαφωτιστική διαφωνία-συζήτηση σχετικά με το δήθεν ρητό του Ισοκράτη περί της αυτοκαταστροφής της δημοκρατίας. Έχει αποδειχθεί ότι ο Ισοκράτης δεν λέει ακριβώς αυτό στο κείμενό του.

Το κείμενο στην πραγματική μορφή του είναι το παρακάτω:

Οἱ γὰρ κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον τὴν πόλιν διοικοῦντες κατεστήσαντο πολιτείαν οὐκ ὀνόματι μὲν τῷ κοινοτάτῳκαὶ πραοτάτῳπροσαγορευομένην, ἐπὶδὲ τῶν πράξεων οὐτοιαύτην τοῖς ἐντυγχάνουσι φαινομένην, οὐδ’ ἣ τοῦτον τὸν τρόπον ἐπαίδευε τοὺς πολίτας ὥσθ’ ἡγεῖσθαι τὴν μὲν ἀκολασίαν δημοκρατίαν, τὴν δὲ παρανομίαν ἐλευθερίαν, τὴν δὲπαρρησίαν ἰσονομίαν, τὴν δ’ ἐξουσίαν τοῦ ταῦτα ποιεῖν εὐδαιμονίαν, ἀλλὰμισοῦσα καὶκολάζουσα τοὺς τοιούτους βελτίους καὶσωφρονεστέρους ἅπαντας τοὺς πολίτας ἐποίησεν.

Δυστυχώς πρέπει να μπει και η ΠΑΡΑΦΡΑΣΗ ή η ΑΠΟΔΟΣΗ στα νεοελληνικά, αφού (πάλι) ΔΥΣΤΥΧΩΣ για τους περισσότερους Έλληνες η θαυμάσια γλώσσα  των προγόνων μας έχει καταντήσει μία ξένη και ακατανόητη γλώσσα, την οποία μιλάνε μόνο κάποιοι «λοξοί» και ως επί το πλείστον φασίστες. Στην νεοελληνική απόδοση λοιπόν ο Ισοκράτης λέει:

Διότι εκείνοι οι τότε διοικούντες την πόλη (δηλαδή στην εποχή του Σόλωνα και του Κλεισθένη), δεν δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο μόνο κατ’ όνομα να θεωρείται το πιο φιλελεύθερο και το πιο πράο από όλα, ενώ στην πράξη να εμφανίζεται διαφορετικό σε όσους το ζουν· ούτε ένα πολίτευμα που να εκπαιδεύει τους πολίτες έτσι ώστε να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει, αλλά ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες καλύτερους και πιο μυαλωμένους.

Δεν υπάρχει πουθενά η έννοια της αυτοκαταστροφής του γράμματος-αλυσίδα. Με την ευκαιρία όμως της μικρής διαφωτιστικής διαφωνίας-συζήτησης που ανέφερα πριν, ξαναδιάβασα το κείμενο. Κατάλαβα ότι τελικά είχαν δίκιο για την αυτοκαταστροφή της δημοκρατίας έστω και αν αυτό δεν αναφέρεται. Αλλάζοντας ελαφρά το κείμενο εμφανίζεται ακριβώς η σημερινή κατάστασή μας.

Διότι εκείνοι που διοικούν την πόλη (δηλαδή την σημερινή Ελλάδα), δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο μόνο κατ’ όνομα θεωρείται το πιο φιλελεύθερο και το πιο πράο από όλα, ενώ στην πράξη εμφανίζεται διαφορετικό σε όσους το ζουν· ένα πολίτευμα που εκπαιδεύει τους πολίτες έτσι ώστε να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει· ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά (τα σωστά που λέει το κανονικό κείμενο) και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες χειρότερους και άμυαλους.

Δεν ξέρω αν διαφωνείτε ή όχι αλλά η σημερινή αμορφωσιά, ελαφρότητα και ανοησία των Ελλήνων είναι αποτέλεσμα μιας συστηματικής διαπαιδαγώγησης σαράντα και πλέον ετών από το Σύστημα που μας έχει υπό κατοχήν.