Τυφλὴ ὅραση

Τὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι μία ἁπλὴ ζωικὴ μηχανὴ ποὺ τρώει καὶ ἀναπαράγεται φαίνεται κάποιες φορὲς ἀπὸ ἀξιοθαύμαστα καὶ σπάνια περιστατικά. Ὅπως τὸ παρακάτω. Νὰ θυμίσω ὅτι ἀνάλογο περιστατικὸ ὑπάρχει καὶ στὸ Ἡράκλειο Κρήτης.

Στὴν «κρυφή» δομὴ τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχουν δυνατότητες ἀντίληψης καὶ ὄργανα πολὺ ἔξω ἀπὸ τὴν ὑποτυπώδη ἀντιληπτικὴ ἱκανότητα τῶν πέντε αἰσθήσεων καὶ τοῦ νοῦ μας. Τὸ ἐπιχείρημα ὅτι δὲν τὶς ἔχει ἀνακαλύψει ἡ ἐπιστήμη ἔχει τὴν ἴδια βαρύτητα μὲ τὸ ἐπιχείρημα ἑνὸς ἀνθρώπου τῆς ζούγκλας σχετικὰ μὲ τὴν ὕπαρξη ἢ ὄχι τῶν ραδιοφωνικῶν κυμάτων.

Τυφλὴ ὅραση

Ἡ περίπτωση τοῦ ἄνδρα ποὺ «βλέπει» χωρὶς νὰ ξέρει πὼς

Ἕνας ἄνδρας ποὺ ἔμεινε ἐντελῶς τυφλὸς ἔπειτα ἀπὸ ἐγκεφαλικὴ βλάβη μπορεῖ ἄνετα νὰ ἀποφεύγει τὰ ἐμπόδια στὸ δρόμο του καὶ νὰ ἀντιλαμβάνεται τὶς ἐκφράσεις στὰ πρόσωπα τῶν γύρω του, διαπιστώνουν μὲ ἔκπληξη δυὸ ἐρευνητικὲς ὁμάδες. Φαίνεται ὅτι αὐτὴ ἡ «τυφλὴ ὅραση» βασίζεται σὲ σήματα ἀπὸ τὰ μάτια ποὺ δὲν γίνονται αντιληπτα ἀπὸ τὴν συνείδηση.

Ὁ 56χρονος ἀσθενής, γνωστὸς μόνο ὡς «TN», βιντεοσκοπήθηκε να ολοκληρώνει μὲ εὐκολία μία διαδρομὴ μὲ ἐμπόδια που έστησαν οἱ ἐρευνητὲς στὸ ἐργαστήριο. Ἂν καὶ δὲν κρατᾶ μπαστούνι, παρακάμπτει τὰ μεγάλα αντικειμενα καὶ περνᾶ πάνω ἀπὸ τὰ μικρότερα, καὶ μάλιστα χωρὶς νὰ γνωρίζει πὼς ἀκριβῶς τὸ καταφέρνει.

Οἱ ἐρευνητὲς πιστεύουν ὅτι ὁ ΤΝ αξιοποιεί κάποια μυστηριώδη ικανότητα ποὺ κρύβεται σὲ ὅλους τους ἀνθρώπους. Προηγούμενες ἔρευνες, ἐξάλλου, ἔχουν δείξει ὅτι στὸν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο ὑπάρχουν ἐπιμέρους ὑποσυστήματα ὄρασης τα ὁποία δεχονται σήματα ἀπὸ τὸ μάτι χωρὶς ὅμως ἡ λειτουργία τους νὰ φτάνει ποτὲ στὴ συνείδηση.

Ἡ μοναδικὴ περίπτωση «τυφλῆς ὅρασης» παρουσιάζεται στὴν ἐπιθεώρηση Current Biology.

Ο ΤΝ ζεῖ στὸ Μπορούντι, ὅπου ἐργαζόταν ὡς γιατρὸς γιὰ τὸν Παγκόσμιο Ὀργανισμὸ Ὑγείας. Τὸ 2003 δυὸ διαδοχικὰ ἐγκεφαλικὰ ἐπεισόδια κατέστρεψαν ἐντελῶς τὸν ὀπτικὸ φλοιὸ στὸ πίσω μέρος τοῦ ἐγκεφάλου. Εἶναι μάλιστα ἡ πρώτη περίπτωση στὴν ἐπιστημονικὴ βιβλιογραφία μὲ συμμετρικὴ βλάβη τοῦ ὀπτικοῦ φλοιοῦ καὶ στὰ δυὸ ἠμισφαίρια.

Ἡ ὁμάδα τοῦ Δρ Ἀλαν Πένια στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Γενεύης ἀρχικὰ διαπίστωσε ὅτι ὁ TN μποροῦσε νὰ καταλάβει, χωρὶς ὁ ἴδιος νὰ γνωρίζει πώς, ἂν οἱ ἐκφράσεις στὰ πρόσωπα τῶν γύρω του ήταν λυπημένες ἢ χαρούμενες.

Ἀφότου ἐπιβεβαίωσαν μὲ τομογραφίες ὅτι ὁ ΤΝ ἦταν πράγματι κλινικὰ τυφλὸς (ὁ ὀπτικὸς φλοιὸς δὲν παρουσίαζε καμία δραστηριότητα) οἱ ἐρευνητὲς ζήτησαν ἀπὸ τὸν ἀσθενῆ νὰ τοὺς συνοδεύσει στὴν Ὀλλανδία γιὰ νέες ἐξετάσεις, σὲ συνεργασία μὲ τὴν Δρ Μπεατρὶς ντὲ Γκέλντερ στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Τίμπουρκ.

Οἱ νευροεπιστήμονες ἀρχικὰ ἤθελαν νὰ μάθουν ἂν ὁ ΤΝ μπορεῖ νὰ «βλέπει» τὴν γλώσσα τοῦ σώματος τῶν γύρω του. «Παρατηρήσαμε ὅμως ὅτι φαινόταν νὰ ἀποφεύγει τὰ ἀντικείμενα στὴν πορεία του, ὅποτε προσθέσαμε ἀκόμα ἕνα ἁπλὸ πείραμα γιὰ νὰ διαπιστώσουμε ἂν τὰ ἀντιλαμβανόταν στ΄ἀλήθεια» σχολιάζει ὁ Δρ Πένια στὸ Nature.com

Ὅταν τοῦ ζητήθηκε νὰ ὁλοκληρώσει τὴν διαδρομὴ μέτ΄ἐμποδίων, ὁ ΤΝ ἀρχικὰ εἶπε ὅτι «δὲν μποροῦσε νὰ τὸ κάνει ἐπειδὴ ἦταν τυφλός». Τελικὰ ὅμως τὰ κατάφερε μὲ ἐντυπωσιακὴ ἀκρίβεια.

Τὸ φαινόμενο τῆς τυφλῆς ὅρασης εἶχε παρατηρηθεῖ καὶ σὲ ἄλλους ἀσθενεῖς μὲ βλάβες τοῦ ὀπτικοῦ φλοιοῦ, ἦταν ὅμως πολὺ πιὸ περιορισμένο. Οἱ ἀσθενεῖς μποροῦσαν γιὰ παράδειγμα νὰ ἀντιληφθοῦν κάποια χρώματα ἢ ἐκφράσεις προσώπων, κανεὶς ὅμως δὲν μποροῦσε νὰ ἀποφεύγει ἐμπόδια μὲ τόση εὐκολία.

Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν «τυφλὴ ὅραση», ἡ μόνη ἄλλη ἐξήγηση γιὰ τὶς ἱκανότητες τοῦ TN εἶναι ὅτι ἀντιλαμβάνεται τὴν θέση τῶν ἀντικειμένων γύρω τοῦ μὲ τὴν ἀκοή, μέσω τῆς ἀσθενοῦς ἠχοῦς ποὺ ἀνακλοῦν. Ὅμως αὐτὸ τὸ ἐνδεχόμενο τοῦ «ἠχοεντοπισμοῦ» θεωρεῖται ἐντελώς απιθανο, δεδομένης τῆς ἀκρίβειας μὲ τὴν ὁποία ὁ ἀσθενὴς ἀποφεύγει ἀκόμα καὶ μικρὰ ἀντικείμενα.

Ὁ 56χρονος πρόκειται τώρα νὰ ὑποβληθεῖ σὲ νέες ἐξετάσεις στὴν Εὐρώπη προκειμένου νὰ μελετηθεῖ τὸ φαινόμενο σὲ μεγαλύτερη λεπτομέρεια.