Η διαφορά πληροφόρησης και Γνώσης

Oι άνθρωποι πιστεύουν ότι αρκεί να διαβάσουν μία ωραία ιστορία από κάποιον «δάσκαλο» για να γίνουν και αυτοί «δάσκαλοι» ή στην καλύτερη περίπτωση (αν είναι λίγο ταπεινοί) «μαθητές». Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι.

Δεν αρκεί να σκεφτόμαστε κάτι ή να μαθαίνουμε διανοητικά κάτι. Αν διαβάσετε ένα εγχειρίδιο ιστιοπλοΐας, ακόμα και αν το μάθετε απέξω, δεν σημαίνει ότι μπορείτε να οδηγήσετε ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος. Όμως οι άνθρωποι αρκούνται να διαβάσουν μερικά βιβλία και αμέσως μετατρέπονται σε «φωτισμένους δασκάλους» γνωρίζοντας τα πάντα και διδάσκοντας τους άλλους. Εκφέρουν γνώμη για πράγματα άγνωστα για αυτούς, για πράγματα για τα οποία δεν έχουν την παραμικρή εμπειρία.

Ένας πραγματικά ιδιαίτερος συγγραφέας είχε πει: «Ο εσωτερισμός δεν είναι σαν να φυσάς και να φτιάχνεις μπουκάλια».

Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτόν τον κανόνα. Ούτε εσείς που αυτήν την στιγμή διαβάζετε και θέλετε να με διορθώσετε ούτε και εγώ που αυτήν την στιγμή σας «διδάσκω».

Το καλύτερο παράδειγμα για αυτό το θέμα το δίνει η παρακάτω ιστορία: 

Μια μέρα ο άρχοντας διάβαζε σε μία αίθουσα, ενώ κάτω στην αυλή ο τεχνίτης έφτιαχνε μία ρόδα. Ακούμπησε το σκαρπέλο του και το ξυλοσφύρι, ανέβηκε στην αίθουσα και είπε του άρχοντα:

-Τι είναι αυτά τα λόγια που διαβάζεις;

-Λόγια των σοφών, είπε ο άρχοντας.

-Αυτοί οι σοφοί ζούνε ακόμα; ρώτησε ο τεχνίτης.

-Όχι, είναι πεθαμένοι, είπε ο άρχοντας.

-Τότε, είπε εκείνος, αυτά που διαβάζεις, άρχοντα μου, δεν είναι παρά απομεινάρια και κατακάθια των ανθρώπων του παλιού καιρού.

-Πώς εσύ, ένας τεχνίτης, έχεις γνώμη για τα βιβλία που διαβάζω; είπε ο άρχοντας. Αν μπορέσεις να εξηγηθείς πάει καλά, αν δεν τα καταφέρεις έχασες την ζωή σου.

Ο τεχνίτης είπε:

-Ο υπηρέτης σου βλέπει τα πράματα από την σκοπιά της τέχνης του. Όταν πελεκώ το ξύλο για να φτιάξω μία ρόδα και χτυπήσω το σκαρπέλο πολύ μαλακά γλιστράει ευχάριστα αλλά δεν πιάνει στο ξύλο, αν πάλι το χτυπήσω πολύ δυνατά δαγκώνει το ξύλο και σφηνώνεται. Ούτε μαλακά, ούτε σκληρά: πρέπει να το βρει το χέρι και να το αισθανθεί ο νους. Δεν μπορείς να το εξηγήσεις με λόγια και δεν μπόρεσα να το διδάξω στον γιό μου ούτε αυτός να το μάθει από μένα. Και έτσι, παρ’ όλα τα εβδομήντα μου χρόνια φτιάχνω ακόμα ρόδες. Όταν οι άνθρωποι του παλιού καιρού πεθάνανε πήρανε μαζί τους αυτό που δεν μπορεί να μεταδοθεί και αυτά που διαβάζεις τώρα δεν μπορεί να είναι παρά τα απομεινάρια και τα κατακάθια των αρχαίων.